Prowadzimy prace analityczne dotyczące kapitałów żelaznych

Prowadzimy działania analityczne dotyczące kapitałów żelaznych i koordynujemy grupę ekspertów/tek, którzy podczas regularnych spotkań dyskutują o możliwych mechanizmach rozwoju kapitałów żelaznych w Polsce oraz planują konkretne działania komunikacyjne i rzecznicze. 

Fundusz żelazny to aktywa pieniężne i niepieniężne, które są inwestowane w celu osiągnięcia przychodów służących finansowaniu działalności społecznie użytecznej. W przeciwieństwie do innych funduszy służących realizacji celów społecznych wartość aktywów kapitału żelaznego pozostaje nienaruszona, jedynie zyski z inwestowania aktywów służą realizacji jego celów. Zachowanie aktywów umożliwia darczyńcom zasilającym kapitał żelazny wspieranie ważnych dla nich celów w nieskończoność.

W Stanach Zjednoczonych zyski z kapitału żelaznego najczęściej nie trafiają do osób indywidualnych, ale do uniwersytetów, organizacji pozarządowych czy szpitali, które wydatkują je na cele społeczne. Niekiedy kapitał żelazny jest także nazywany funduszem wieczystym, ale wydaje się, że to pojęcie nieco węższe. Fundusz jest najczęściej wąsko sprofilowany na określone cele i może stanowić część kapitału żelaznego lub być prowadzony samodzielnie przez upoważnioną do tego przez darczyńców instytucję, np. organizację pozarządową. W takich przypadkach zdarza się, że zyski z funduszu wieczystego nie trafiają do zarządzającej nimi organizacji, a przekazywane są innym organizacjom czy instytucjom a nawet – na przykład w formie stypendiów – osobom indywidualnym. Niekiedy także mianem kapitału żelaznego określa się różnego rodzaju fundusze rezerwowe tworzone przez organizacje pozarządowe, ale nie jest to trafne określenie. Co prawda fundusze rezerwowe łączy z kapitałem żelaznym na przykład możliwość inwestowania aktywów czy ich czasowa nienaruszalność, ale cel ich utworzenia jest inny: mają służyć wspieraniu bieżącej działalności organizacji, co zakłada również, jeżeli takie będą potrzeby, że mogą być w całości lub części przeznaczone na tę działalność.

Na aktywa kapitału żelaznego składają się przede wszystkim pieniądze przekazywane w formie darowizny lub testamentu, ale także akcje, obligacje, udziały w  funduszach inwestycyjnych czy też nieruchomości. Aktywa mogą być inwestowane w instrumenty, które są dopuszczone prawem i akceptowane przez darczyńcę i/lub organy lub instytucje zarządzające kapitałem. Ze względu na to, że zyski z kapitału żelaznego służą społeczeństwu, polityka inwestycyjna jest z reguły oparta na zasadach ostrożnościowych. Oznacza to minimalizowane ryzyka na przykład poprzez inwestowanie tylko części aktywów oraz wykorzystywanie tak zwanych bezpiecznych instrumentów inwestycyjnych.

Więcej informacji o kapitałach żelaznych można znaleźć w artykule autorstwa Tomasza Schimanka pt. Istota kapitału żelaznego i wskazówki dotyczące jego wykorzystania przez organizacje pozarządowe działające w Polsce, który znajduje się w publikacji online: "W poszukiwaniu perpetuum mobile, dobre prawo dla trzeciego sektora" na str. 68.