Forum Darczyńców
Przekazaliśmy NIW nasze uwagi związane z rozwojem kapitałów żelaznych
Wzięliśmy udział w konsultacjach projektu Regulaminu Konkursu na dotacje związane z tworzeniem kapitałów żelaznych (w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 Priorytet 2a Dotacje operacyjne na wsparcie budowy początkowych kapitałów żelaznych).
Pozytywnie oceniamy wyjście naprzeciw postulatom organizacji społecznych i podjęcie tematu kapitałów żelaznych. Popieramy zaproponowany kierunek zmian, jednak ze względów, o których piszemy poniżej, widzimy ryzyko, że planowane działania nie doprowadzą do osiągnięcia zamierzonych celów.
Niestety konsultowany program w jego obecnym kształcie przewiduje wsparcie dla wąskiej grupy organizacji i nie rozwiązuje problemu systemowo. Można się zatem obawiać, że darczyńcy będą nadal wykazywali rezerwę wobec planów budowania kapitału żelaznego przez organizacje społeczne, a wydane na program środki nie przyniosą oczekiwanych rezultatów.
W naszym stanowisku wyraziliśmy również poważne wątpliwości związane z nieprzejrzystą procedurą wyboru wniosków, które otrzymają dofinansowanie oraz kwestią braku odpowiednich kryteriów oceny wniosku ani zapisów motywujących organizację do zebrania kapitału.
Proponujemy modyfikację konsultowanego programu w jednych z czterech poniższych kierunków:
a) sfinansowania z niego strategii lub kampanii fundraisingowych organizacji pozarządowych, niekoniecznie związanych z budowaniem kapitałów żelaznych. Umożliwiłoby to organizacjom zbudowanie bazy regularnych darczyńców, co mogłyby je istotnie wzmocnić. Co ważne, w przypadku środków pozyskanych na działania statutowe, organizacje mogłyby nimi swobodnie dysponować kierując je tam, gdzie są najbardziej potrzebne (w przeciwieństwie do idei kapitału żelaznego, który jest nienaruszalny).
b) gdyby jednak utrzymać związek konkursu z tematyką kapitałów żelaznych, to naszym zdaniem powinno się skierować go w pierwszej kolejności do już istniejących funduszy lokalnych. To organizacje, które dzięki wieloletnim wysiłkom i konsekwencji środowisk lokalnych z dużym trudem starają się rozwijać działalność. Dotacja pozwoliłaby im na wzmocnienie kompetencyjne, co mogłoby stanowić ważny punkt do dalszego rozwoju. Stanowiłaby też wyraz uznania za lata ponoszonych trudów w promowaniu idei funduszy lokalnych. Wcześniej jednak NIW powinien zbadać, jakie trudności mają obecnie fundusze lokalne. Dzięki temu proponowane wsparcie mogłoby być bardziej efektywne.
c) równolegle do działania wymienionego w punkcie b, należałoby ogłosić konkurs dla organizacji krajowych lub partnerstw organizacji regionalnych na wypracowanie rozwiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych, które mogłyby służyć jako przewodniki i instrukcje dla innych organizacji przymierzających się do budowy kapitałów żelaznych, a jednocześnie wprowadzałyby kwestie kapitałów żelaznych do dyskursu publicznego. Dla zapewnienia niezbędnej różnorodności możliwych rozwiązań, liczba operatorów programu, wybranych w konkursie, powinna być nie mniejsza niż trzy.
d) na planowany program powinno się przeznaczyć więcej środków, aby mógł przynieść rezultaty i mieć odpowiednią skalę oddziaływania. Wnioski może złożyć liczna grupa organizacji. Przy założeniu, że w 2019 r. zostanie przyznanych tylko 16 dotacji (wynika to ze wskaźników zawartych w programie PROO, str. 54 i 64 PROO), a wnioski złożyłoby 1000 organizacji, oznacza to, że dofinansowanie otrzyma mniej niż 2% składających wnioski.